Współczesna gospodarka, dynamiczne zmiany społeczne i technologiczne oraz rosnąca niepewność ekonomiczna sprawiają, że zdrowie finansowe staje się jednym z kluczowych elementów dobrostanu. W Polsce mimo wzrostu PKB i poprawy wielu wskaźników makroekonomicznych, znaczna część społeczeństwa wciąż zmaga się z brakiem stabilności finansowej. Wkrótce banki mogą odegrać rolę nie tylko instytucji finansowych, ale także partnerów w budowaniu zdrowia finansowego.

Czym jest zdrowie finansowe

Według raportu[1] EFPA Polska zdrowie finansowe należy rozpatrywać wielowymiarowo. Obejmuje ono m.in.: zdolność do regulowania bieżących zobowiązań, zabezpieczenie przyszłości, swobodę dokonywania świadomych wyborów i pełne poczucie wolności finansowej. Każdy z nas odczuwa je na swój sposób.

Z raportu Finax[2] wynika, że tylko 38% Polaków regularnie odkłada pieniądze. Najlepszą sytuacją finansową mogą pochwalić się osoby z pokolenia baby boomers (1946–1964) oraz pokolenia X (1965–1980). Te grupy wiekowe dysponują największymi oszczędnościami, czyli takimi, które w razie braku stałego dochodu pozwoliłyby im przetrwać dłużej niż trzy miesiące. Tymczasem większość Polaków nie ma takiego komfortu – ich oszczędności wystarczyłyby jedynie na kilka tygodni. Te statystyki skłaniają do refleksji.

Nic więc dziwnego, że Financial Wellness Index (FWI) dla Polski wynosi zaledwie 47/100 punktów, co oznacza niski poziom dobrostanu finansowego. Ponad połowa Polaków w obliczu utraty pracy lub nagłych wydatków nie czuje się stabilnie finansowo.

Paradoks wysokiego majątku

Zaskakujące jest to, że duży majątek nie zawsze oznacza zdrowie finansowe. Osoby zamożne często doświadczają stresu – związanego z presją społeczną, oczekiwaniami zawodowymi czy odpowiedzialnością za dysponowany kapitał. Decyzje inwestycyjne bywają coraz trudniejsze, zwłaszcza, gdy wcześniejsze wyniki finansowe nie dają zakładanych rezultatów w czasie niepewnej sytuacji rynkowej. Każdy ruch to odpowiedzialność za biznes i przyszłość najbliższych.

Modelowe zdrowie finansowe

Zdrowie finansowe opiera się na kilku filarach, z których najważniejszy to bezpieczeństwo. Raport EFPA[3] wskazuje, że bezpieczeństwo finansowe to nie tylko posiadanie oszczędności, ale także dostęp do narzędzi, które pozwalają je chronić i pomnażać.

Kluczowa jest też edukacja. Jak wynika z badań WIB, aż 59% Polaków uważa, że należy więcej i regularniej oszczędzać, ale jednocześnie co trzeci ocenia swoją wiedzę finansową jako niską.

Z raportu Intrum[4] wynika, że 35% Polaków przyznaje, iż problemy finansowe wpływają na ich zdrowie psychiczne. Objawy to m.in.: lęk, bezsenność, obniżone poczucie własnej wartości, a nawet depresja. Inne badania[5] pokazują, że stabilność finansowa znacząco poprawia jakość życia i zdrowie psychiczne.

Fundament zdrowia finansowego

Maksyma „Lepiej zapobiegać niż leczyć” nabiera tu nowego znaczenia. Banki mogą odegrać tu rolę profilaktyczną, dostarczając narzędzi (aplikacji, kalkulatorów, analiz), edukując i oferując spotkania ekspertów z klientami (kursy, poradniki, konsultacje), a także zwracając uwagę na kwestie związane z cyberbezpieczeństwem.

Nie zapominajmy też o samokontroli finansowej. Warto czasami zatrzymać się i zadać sobie kilka kluczowych pytań: „Co dalej? Czego rzeczywiście potrzebuję? Czy jest to dla mnie istotne i ma realne znaczenie w kontekście podejmowanych decyzji?”. Narzędzi do monitorowania budżetu, wydatków i planowania inwestycji jest coraz więcej. Nowoczesne aplikacje bankowe umożliwiają śledzenie każdej wydanej złotówki. Już teraz banki – jako wartość dodaną w usłudze Private Banking – mogą wspierać klientów w realizacji ich celów życiowych i towarzyszącemu stresowi. Jest to możliwe dzięki budowanym przez lata silnym relacjom, które oparte są na wzajemnym zaufaniu i partnerstwie.

Nowe podejście

Banki już weryfikują swoje podejście do klientów. Można to zauważyć między innymi w instytucjach świadczących usługi bankowości prywatnej. Stopniowo zmienia się schemat realizowanych działań:

• Produkt ➡️ Kompleksowe podejście
  Patrzą na klienta holistycznie, nie tylko przez pryzmat oferowanego produktu.

• Zysk ➡️ Cel
  Koncentrują się na celach klientów, nie tylko na własnym zysku.

• Dane ➡️ Dialog
  Zamiast analizować dane wyłącznie pod kątem sprzedaży, uczą się prowadzić dialog z klientem, rozumieć jego potrzeby i wspierać go w podejmowaniu decyzji.
• Doradca ➡️ Partner
  Bankier staje się partnerem finansowym, który zna sytuację klienta, wspiera go w sposób empatyczny i kompetentny.

Czy usługi bankowe mogą być panaceum na zdrowie finansowe Polaków?

Zdecydowanie tak! Banki powoli przestają patrzeć wyłącznie przez pryzmat produktów i usług, a stają się partnerami w życiu finansowym klientów. Poprzez działania edukacyjne, personalizację usług, empatię i odpowiedzialność społeczną mogą realnie przyczyniać się do poprawy jakości życia klientów.

Coraz więcej działań banków wspiera zdrowie finansowe. Oferują produkty dopasowane do stylu życia swojego klienta (np. konta dla młodych, seniorów, przedsiębiorców), tworzą programy edukacyjne – webinary, podcasty, blogi finansowe – narzędzia, które pomagają zdobywać wiedzę w domowym zaciszu. Wyzwania? Wciąż jest ich sporo. Można wymienić spośród nich: niską świadomość dostępnych usług, braki kompetencji cyfrowych – szczególnie wśród seniorów czy ograniczone zaufanie do instytucji finansowych.

Banki przyszłości to instytucje, które rozumieją potrzeby klientów kierując się prawdziwymi wartościami. Dla Pekao kluczowe filary budowania relacji i zaufania to m.in.:

Prosto – czyli jasna komunikacja,
Odpowiedzialnie – troska o dobro klienta,
Uczciwie – pełna transparentność i etyka działania.

W takim modelu bank staje się partnerem życiowym, który pomaga klientowi nie tylko zarządzać pieniędzmi, ale także budować stabilność finansową, bezpieczeństwo i szeroko rozumiany dobrostan.

[1] Źródło: Report_FinancialHealthofPoles_Zdrowie_finansowe_Polakow2024.pdf

[2] Źródło: Jak naprawdę wygląda finansowa kondycja Polaków | Finax.eu

[3] Źródło: Report_FinancialHealthofPoles_Zdrowie_finansowe_Polakow2024.pdf

[4] Źródło: Aż 35% Polaków przyznaje, że problemy finansowe mają wpływ na ich zdrowie psychiczne – Magazyn FIRMA

[5] Źródło: Stres finansowy – Jak finanse wpływają na zdrowie psychiczne i jak sobie z tym radzić? – Finanse po ludzku